วันจันทร์ที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2554

การสอบปฏิบัติการและทักษะทางชีววิทยา

Enter !!
 


การสอบปฏิบัติการและทักษะทางชีววิทยา

งานตอบปัญหาชีววิทยา "จุฬาฯ วิชาการ 2551"

ชิงโล่พระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

คำชี้แจง

1.               ข้อสอบฉบับนี้เป็นข้อสอบปฏิบัติการและทำตอบข้อสอบจำนวน 6 ข้อ  มีคะแนนเต็ม 40 คะแนน

2.               ข้อสอบฉบับนี้มีทั้งหมด 4 หน้า (ไม่รวมปก)

3.               การประเมินผลมี 3 ส่วน คือ

-                    การประเมินผลการทำปฏิบัติการโดยกรรมการผู้คุมสอบ

-                    การตรวจผลการย้อมสีแกรม

-                    การทำตอบข้อสอบ

4.               มีเวลาในการสอบปฏิบัติการและทำตอบข้อสอบรวมทั้งหมด 1 ชั่วโมง

5.               บริเวณที่นั่งสอบจะมีเสื้อกาวน์ ถุงมือ อุปกรณ์การสอบปฏิบัติการ  และคำชี้แจงในการสอบปฏิบัติการวางไว้ให้ผู้เข้าสอบแต่ละคน

6.               เมื่อกรรมการผู้คุมสอบให้สัญญาณเริ่มทำปฏิบัติการ  โปรดตรวจสอบจำนวนหน้าของข้อสอบ หากมีปัญหาให้แจ้งกรรมผู้คุมสอบทันที แล้วให้ผู้เข้าสอบเขียนชื่อ-สกุล และเลขที่นั่งสอบ ลงบนหน้าแรก  รวมทั้งอ่าน   คำชี้แจงในการสอบปฏิบัติการให้เข้าใจ  และเริ่มทำปฏิบัติการ 

7.               จะมีสัญญาณเตือนเมื่อเวลาผ่านไปแล้ว 45 นาที และเมื่อหมดเวลาสอบ

8.               ไม่อนุญาตให้ผู้เข้าสอบออกจากห้องสอบก่อนเวลาผ่านไป 45 นาที

9.               หากเวลาผ่านไป 45 นาทีแล้ว ถ้าผู้เข้าสอบต้องการส่งกระดาษคำตอบก่อนหมดเวลา ให้ยกมือเรียกกรรมการผู้คุมสอบเพื่อส่งกระดาษคำตอบ เมื่อกรรมการผู้คุมสอบเก็บกระดาษคำตอบแล้ว อนุญาตให้ผู้เข้าสอบออกจากห้องสอบได้

10.         เมื่อหมดเวลาสอบปฏิบัติการ  ให้ผู้เข้าสอบหยุดทำปฏิบัติการและนั่งประจำที่จนกว่ากรรมการผู้คุมสอบจะเก็บกระดาษคำตอบและประกาศให้ออกจากห้องสอบปฏิบัติการ

11.         ให้ผู้เข้าสอบนำถุงมือทิ้งลงในถุงขยะสีแดง และถอดเสื้อกาวน์วางไว้ในที่ที่กำหนดไว้ และล้างมือให้สะอาดก่อนออกจากห้องสอบปฏิบัติการ 

 

 

 

ชื่อ.....................................................................................เลขที่....................................


คู่มือการสอบภาคปฏิบัติการ

"การย้อมสีแกรม"

สารเคมีและอุปกรณ์


1.             ขวดหยด  บรรจุ  Crystal  violet 

2.             ขวดหยด  บรรจุ  Gram iodine    

3.             ขวดหยด  บรรจุ  95% Ethanol    

4.             ขวดหยด  บรรจุ  Safranin O

5.             ขวดบรรจุน้ำสำหรับล้าง  1 ขวด

6.             จานเพาะเชื้อซึ่งมีเชื้อจุลชีพ A, B และ C

7.             ถุงมือ  2  คู่

8.             ตะเกียงบุนเซน

9.             ดินสอเขียนแก้ว

10.      กระดาษชำระ

11.      เข็มเขี่ยเชื้อแบบห่วง (loop)

12.      แท่งแก้ว (rack) สำหรับวางสไลด์ขณะย้อม

13.      สไลด์  3  แผ่น

14.      ปากคีบพลาสติกสำหรับย้อมแกรม

15.      กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง

16.      ขวดหยด  บรรจุ  immersion oil

17.      ถาดย้อม

18.      กระดาษเช็ดเลนส์ 


หมายเหตุ  :  เชื้อจุลชีพ  A, B และ C ซึ่งใช้ทดสอบในปฏิบัติการนี้เป็นเชื้อที่สามารถก่อโรคได้ (pathogen)                          ควรใส่ถุงมือและเสื้อกาวน์ทุกครั้ง  และทำปฏิบัติการด้วยความระมัดระวัง

ขั้นตอนการทำปฏิบัติการ                                                     

                การย้อม Gram stain เป็นที่นิยมสำหรับการศึกษาและการจำแนกชนิดของแบคทีเรีย เนื่องจากองค์ประกอบของผนังเซลล์ของแบคทีเรียบางชนิดมีความสามารถในการเก็บกักสี crystal violet ไว้ได้หลังจากการล้างด้วย decolorizer  เช่น 95% ethanol   จึงทำให้ติดสีม่วง แต่แบคทีเรียบางชนิดไม่มีคุณสมบัติดังกล่าวจึงทำให้ติดสีแดงของ  Safranin O   ซึ่งขั้นตอนในการย้อม Gram stain มีดังต่อไปนี้

1.         การเตรียม smear

1)       ใช้ดินสอเขียนแก้ว เขียนด้านหลังแผ่นสไลด์กำกับเชื้อที่จะทำ smear

2)       เผาปลาย loop จนร้อนแดง แล้วทิ้งให้เย็น

3)       ใช้ loop แตะน้ำขนาดประมาณเท่าเม็ดถั่วเหลือง มาแตะที่สไลด์

4)       ใช้ loop เขี่ยเชื้อจากจานเพาะเชื้อด้วยวิธี aseptic technique ดังนี้

-              จับปลายด้าม loop ลักษณะเช่นเดียวกับจับปากกาหลวมๆ

-              เผาปลาย loop จนร้อนแดง แล้วทิ้งให้เย็น

-              ใช้ loop เขี่ยโคโลนีเดี่ยวที่แยกออกมา (ควรเขี่ยเชื้อมาจากยอดโคโลนีเพียงเล็กน้อย เพื่อให้เห็นการจัดเรียงตัวอย่างชัดเจน ไม่หนาแน่นจนเกินไป) จากจานเพาะเชื้อ

-              นำเชื้อที่เขี่ยได้มาผสมกับหยดน้ำบนแผ่นสไลด์และเกลี่ยจากตรงกลางวนออกเป็นวงกว้างให้มีความหนาพอสมควร

-              เผาปลาย loop จนร้อนแดง แล้วทิ้งให้เย็น

5)       ทิ้ง smear ให้แห้งในอากาศ  (smear ที่ดีจะมีลักษณะเป็นฝ้าบางๆ)

2.         การทำ heat fix

1)       นำแผ่นสไลด์ด้านหลัง (ไม่ใช่ด้านที่ทำ smear) ผ่านเปลวไฟ 3-4 ครั้งอย่างรวดเร็ว

2)       ทิ้งแผ่นสไลด์ให้เย็นแล้วจึงนำมาย้อมสีแกรม

3.         การย้อมสีแกรม (gram stain)

1)       วางแผ่นสไลด์ที่จะย้อมบนแท่งแก้วในถาดย้อม ให้ด้านที่ smear อยู่ด้านบน

2)       หยดสี crystal violet ให้ท่วมบริเวณ smear ทิ้งไว้นาน 1 นาที

3)       เทสี crystal violet จากแผ่นสไลด์ทิ้งลงในถาดย้อม ล้างแผ่นสไลด์ด้วยน้ำ

4)       หยด gram iodine ให้ท่วมบริเวณ smear ทิ้งไว้นาน 1 นาที

5)       เทสี gram iodine จากแผ่นสไลด์ทิ้งลงในถาดย้อม ล้างแผ่นสไลด์ด้วยน้ำ

6)       ล้างสี (Decolorize) ด้วย 95% alcohol ใช้เวลาประมาณ 10-20 วินาที ขึ้นกับความหนาของ smear

***การย้อมสีจะถูกต้องหรือไม่อยู่ที่ขั้นตอนนี้เป็นสำคัญ อย่าล้างนานเกินไปจะทำให้สีติดผิดพลาด

7)       เท 95% alcohol จากแผ่นสไลด์ทิ้งลงในถาดย้อม ล้างแผ่นสไลด์ด้วยน้ำ

8)       หยดสี safranin O ให้ท่วมบริเวณ smear ทิ้งไว้นาน 30 วินาที

9)       เทสี safranin O จากแผ่นสไลด์ทิ้งลงในถาดย้อม ล้างแผ่นสไลด์ด้วยน้ำ

10)           คว่ำแผ่นสไลด์ด้านที่ smear บนกระดาษชำระ เพื่อซับน้ำให้แห้ง

***อย่าถูแผ่นสไลด์กับกระดาษชำระ เพราะจะทำให้เชื้อที่ smear ไว้หลุดออก

4.         การตรวจดูจุลชีพจากสิ่งย้อม โดยใช้กล้องจุลทรรศน์

1)            เริ่มต้นดูแผ่นสไลด์ด้วยเลนส์วัตถุที่มีกำลังขยายต่ำก่อน ปรับ coarse และ fine adjustment จนกระทั่งเห็นภาพชัดเจน

2)            หยด oil immersion 1 หยด ลงบนแผ่นสไลด์

3)            หมุนปรับเลนส์วัตถุเป็นเลนส์กำลังขยาย 100

   "โดยหมุนไปในทิศทางที่ไม่ให้เลนส์กำลังขยาย 40 สัมผัสกับ oil"

   "ห้ามปรับ coarse adjustment ขณะดูด้วยเลนส์กำลังขยาย 100 โดยเด็ดขาด"

4)            หากผู้เข้าสอบพบเชื้อที่ย้อมไว้แล้วและพร้อมที่จะส่งผลการย้อมนั้น ให้ผู้เข้าสอบยกมือเรียกกรรมการผู้คุมสอบ (หากผู้เข้าสอบไม่ส่งผลการย้อมสีแกรม จะไม่ได้รับคะแนนในส่วนนี้)

5. การทำความสะอาดและเก็บอุปกรณ์

1)            หลังจากใช้กล้องจุลทรรศน์เสร็จ ให้ทำความสะอาดเลนส์วัตถุกำลังขยาย 100 ด้วยกระดาษเช็ดเลนส์ และเก็บกล้องจุลทรรศน์ตามวิธีที่ถูกต้อง

2)            ล้างและทำความสะอาดอุปกรณ์ย้อมสีแกรม แล้วเก็บให้เรียบร้อย


คำสั่ง      จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดโดยทำเครื่องหมายกากบาท (´)   ซึ่งตอบได้มากกว่า 1 คำตอบ

คะแนนรวม................

 
                หรือเติมคำตอบในช่องว่างที่กำหนดให้             คะแนนรวมทั้งหมด   40  คะแนน

ข้อ 1

1.1   จากภาพที่เห็นภายใต้กล้องจุลทรรศน์  พบเซลล์จุลชีพ A  มีลักษณะการติดสีอย่างไร   (3 คะแนน)

            *   ติดสีม่วงของ Crystal violet                   *   Gram negative stain

            *   ติดสีแดงของ Safranin O                        *   Gram positive stain 

1.2      รูปร่างของเซลล์จุลชีพ A  ตรงกับข้อใดต่อไปนี้     (2  คะแนน)     

*   Streptococcus                           *   Staphylobacillus                 *   Streptobacillus                     *   Spirochete                     *   Staphylococcus                    *   Short  rod

1.3

โครงสร้าง X

 

Phospholipids

 
                ภาพ ก

 

 


โครงสร้าง X

 

Phospholipids

 
         ภาพ ข

 


      เซลล์จุลชีพ  A  มีผนังเซลล์ตามภาพใด       (5  คะแนน)

            *   ภาพ ก                                         *   ภาพ ข                   *  ไม่ตรงกับทั้งสองภาพ

1.4   ชีวโมเลกุลประเภทใดที่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของโครงสร้าง X  (ภาพข้อ 1.3)        (3  คะแนน)

ตอบ      _________________________________________________________________ 

ข้อ 2

2.1   จากภาพที่เห็นภายใต้กล้องจุลทรรศน์  นักเรียนพบเซลล์จุลชีพ B  มีลักษณะการติดสีอย่างไร   (3 คะแนน)

            *   ติดสีม่วงของ Crystal violet                   *   Gram negative stain

            *   ติดสีแดงของ Safranin O                        *   Gram positive stain 

2.2   รูปร่างของเซลล์จุลชีพ B  ตรงกับข้อใดต่อไปนี้     (2  คะแนน)     

*   Streptococcus                           *   Staphylobacillus                 *   Streptobacillus                     *   Spirochete                     *   Staphylococcus                    *   Short  rod

2.3   เซลล์จุลชีพ  B  มีผนังเซลล์ตามภาพใด       (5  คะแนน)                               ใช้ภาพเดียวกับข้อ 1.3

            *   ภาพ ก                                         *   ภาพ ข                   *  ไม่ตรงกับทั้งสองภาพ

ข้อ 3

3.1     จากภาพที่เห็นภายใต้กล้องจุลทรรศน์  พบเซลล์จุลชีพ  C  มีลักษณะอย่างไร

           (การติดสี, รูปร่าง, การเรียงตัว) จงวาดรูปพร้อมคำอธิบายประกอบ         (4  คะแนน)

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

 

 

 

 

 

 


3.2   เซลล์จุลชีพ  C  มีผนังเซลล์ตามภาพใด       (5  คะแนน)                               ใช้ภาพเดียวกับข้อ 1.3

            *   ภาพ ก                                         *   ภาพ ข                   *  ไม่ตรงกับทั้งสองภาพ

ข้อ 4                       จุลชีพใดมีการสร้างสปอร์เพื่อการสืบพันธุ์         (2  คะแนน)

                *   จุลชีพ  A                                               

        *   จุลชีพ  B               

        *   จุลชีพ  C

ข้อ 5       จีโนม (genome) ของจุลชีพใดที่มีโครงสร้างเป็น circular           (2  คะแนน)

                *   จุลชีพ  A                                               

        *   จุลชีพ  B               

        *   จุลชีพ  C

ข้อ 6      การถอดรหัสพันธุกรรม (transcription) และการแปลรหัสเป็นสายโพลีเปปไทด์ (translation) ของยีนหนึ่งๆ จะเกิดควบคู่ไปพร้อม ๆ กัน (simultaneous) ในจุลชีพใด            (4  คะแนน)

                *   จุลชีพ  A                                               

        *   จุลชีพ  B               

        *   จุลชีพ  C

 

 

จบการสอบรอบปฏิบัติการ

เตรียมตัวสอบปฏิบัติการเวียนฐานต่อไป ในเวลา 10.00 – 12.00 น.


--

ข้อสอบครูชำนาญการพิเศษ 
ข้อสอบครูผู้ช่วย,สอบบรรจุครูผู้ช่วย,แนวข้อสอบครูผู้ช่วย,สอบครูผู้ช่วย,แนวข้อสอบครูผู้ช่วย,ครูผู้ช่วย,ข้อสอบบรรจุครู,ข้อสอบครูชำนาญการพิเศษ


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น